Κεφάλαιο 7 - Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου: κριτική προσέγγιση και κριτήρια για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση
1. 7.1 ABC Europe’s Antibullying Campaign – Ευρωπαϊκή Καμπάνια Κατά του Σχολικού Εκφοβισμού. Πρόγραμμα Daphne III
Εικόνα: http://www.antibullying.eu/
Το Κοινοτικό Πρόγραμμα Daphne III αποσκοπεί στο να συνεισφέρει στην προστασία παιδιών, νέων και γυναικών από κάθε μορφή βίας και στο να εξασφαλίσει ένα υψηλό επίπεδο προστασίας για την υγεία, την ευημερία και την κοινωνική συνοχή. Η ειδική στόχευσή του αφορά στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση κάθε μορφής βίας που εμφανίζεται σε ιδιωτικό ή δημόσιο χώρο. Οι δράσεις περιλαμβάνουν τη λήψη προληπτικών μέτρων και την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων και ομάδων υψηλού κινδύνου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών ενέκριναν το πρόγραμμα DAPHNE III ως τμήμα του γενικού Προγράμματος «Θεμελιώδη Δικαιώματα και Δικαιοσύνη».
Ο στόχος του έργου συνίσταται στη δημιουργία ενιαίας Ευρωπαϊκής απάντησης στην καταγραφή και στη διαχείριση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού σε όλες τις σύγχρονες μορφές του και στην οργάνωση Ευρωπαϊκής καμπάνιας για την ενημέρωση παιδιών, γονέων, εκπαιδευτικών και κάθε ενδιαφερόμενου για το πρόβλημα. Στο εταιρικό σχήμα υλοποίησης του έργου μετείχε «Το Χαμόγελο του Παιδιού» ως συντονιστής εταίρος για την Ελλάδα, καθώς και μη κυβερνητικές οργανώσεις από την Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Λετονία, την Εσθονία και τη Λιθουανία. Το έργο διήρκεσε από το 2011 έως το 2012.
Αναλυτικοί στόχοι του έργου
Παραδοσιακά ο σχολικός εκφοβισμός ορίζεται σαν μια συμπεριφορά που συναντάται μεταξύ των παιδιών, συνήθως στο περιβάλλον του σχολείου. Τα τελευταία χρόνια έχουν παρουσιαστεί καινούριες μορφές εκφοβισμού, όπως ο διαδικτυακός εκφοβισμός, που λαμβάνουν διαρκώς μεγαλύτερες διαστάσεις. Το θέμα της σχολικής βίας έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και έχει αναχθεί σε σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα, απασχολώντας τις κυβερνήσεις για την ανεύρεση λύσης (Αρτινοπούλου, 2001). Οι δράσεις του έργου ήταν οι ακόλουθες:
- Διενεργήθηκε έρευνα στις 6 χώρες του εταιρικού σχήματος. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου της έρευνας έγινε ηλεκτρονικά μέσω του διαδικτυακού τόπου του έργου από 16.226 μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (4.999 μαθητές από την Ελλάδα).
- Δημιουργήθηκε ο διαδικτυακός τόπος www.antibullying.eu με σκοπό να λειτουργήσει ως ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς σχετικά με το πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού, να παρέχει πληροφόρηση σε κάθε ενδιαφερόμενο και άμεση συμβουλευτική βοήθεια σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς, μέσω εξειδικευμένων γραμμών βοήθειας και διαδραστικών τρόπων επικοινωνίας.
- Δημιουργήθηκε Διαδραστικό Εκπαιδευτικό Εργαλείο που είχε στόχο να αναβαθμίσει τις διαδικασίες διαχείρισης του προβλήματος στο σχολικό περιβάλλον με την άμεση συμμετοχή των μαθητών.
- Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε η Ευρωπαϊκή Καμπάνια κατά του σχολικού εκφοβισμού. Ο σχεδιασμός της καμπάνιας περιλάμβανε πληροφοριακό υλικό και υλικό ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης. Η δράση ήταν συντονισμένη και διενεργήθηκε ταυτόχρονα στις 6 χώρες του εταιρικού σχήματος στην κατεύθυνση της θεσμοθέτησης της Ευρωπαϊκής Ημέρας κατά του Σχολικού Εκφοβισμού.
Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ
Το Διαδραστικό Εκπαιδευτικό Εργαλείο που δημιουργήθηκε ως μέρος της εκστρατείας European Anti-Bullying Campaign – Ευρωπαϊκή Καμπάνια κατά του Σχολικού Εκφοβισμού, έχει στόχο να βοηθήσει στην ουσιαστική κατανόηση από τους μαθητές του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού με την άμεση συμμετοχή τους. Η συμμετοχή των μαθητών, των γονιών και των εκπαιδευτικών είναι απαραίτητη στο πλαίσιο μιας ολιστικής και μακροπρόθεσμης προσέγγισης (Harris & Petrie, 2003).
Το Διαδραστικό Εκπαιδευτικό Εργαλείο αποτελείται από δύο βίντεο. Στο πρώτο παρουσιάζεται ένα περιστατικό σωματικής, ψυχολογικής και λεκτικής βίας, ενώ το δεύτερο παρουσιάζει ένα περιστατικό διαδικτυακού εκφοβισμού (cyber bullying). Τα δυο βίντεο παρέχουν τη δυνατότητα στον θεατή να παρακολουθήσει την ιστορία από την οπτική γωνία τριών βασικών πρωταγωνιστών: του παιδιού που εκφοβίζει, του παιδιού που εκφοβίζεται και του παρατηρητή/παρατηρήτριας. Ο θεατής έχει τη δυνατότητα να επιλέξει κάθε φορά μια διαφορετική οπτική γωνία από την οποία επιθυμεί να παρακολουθήσει την εξέλιξη της ιστορίας. Παράλληλα, έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει την εξέλιξη της ιστορίας μέσα από συγκεκριμένες «αντιδράσεις των πρωταγωνιστών» που παρέχονται ως επιλογές.
Το διαδραστικό εργαλείο μπορείτε να το βρείτε από εδώ: http://www.onevibefilms.com/bullying/greek/
Οι εξής δράσεις προτείνονται για τη χρήση του εργαλείου :
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 1: Εισαγωγή στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 2: Ιστορία σωματικής και λεκτικής βίας - Οπτική του παιδιού που εκφοβίζεται
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 3: Ιστορία σωματικής και λεκτικής βίας - Οπτική του παιδιού που εκφοβίζει
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 4: Ιστορία σωματικής και λεκτικής βίας - Οπτική του/της παρατηρήτριας
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 5: Συμπεράσματα
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 6: Εισαγωγή στην ιστορία διαδικτυακού εκφοβισμού - Το φαινόμενο Cyber Bullying
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 7: Ιστορία διαδικτυακού εκφοβισμού – Οπτική του παιδιού που εκφοβίζεται και του παιδιού που εκφοβίζει
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 8: Ιστορία διαδικτυακού εκφοβισμού – Οπτική του παρατηρητή/παρατηρήτριας
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 9: Συμπεράσματα
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 10: Προτεινόμενες δράσεις κατανόησης
Κάθε συνάντηση προτείνεται να έχει διάρκεια δύο εκπαιδευτικών ωρών (κατ’ ελάχιστο) και να περιλαμβάνει την προβολή συγκεκριμένου αποσπάσματος του βίντεο και την ανάλογη συζήτηση. Με το διαδικτυακό εγχειρίδιο ο εκπαιδευτής–συντονιστής της ομάδας μπορεί να θίξει συγκεκριμένα ζητήματα σχολικού εκφοβισμού. Το εγχειρίδιο μπορείτε να το βρείτε από εδώ: