Κεφάλαιο 7 - Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου: κριτική προσέγγιση και κριτήρια για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση

Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου: κριτική προσέγγιση και κριτήρια για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση

Σκοπός

Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (Bullying) αποτελεί μέρος της σχολικής πραγματικότητας, προκαλώντας σημαντικές ψυχοκοινωνικές συνέπειες, ενώ, παράλληλα με την εξέλιξη της τεχνολογίας, λαμβάνει και νέες διαστάσεις, το επονομαζόμενο Cyber Bullying. Ως εκ τούτου, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση σχετικά με το φαινόμενο χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και η κινητοποίηση για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι διεθνής (Γαλανάκη, 2010). Σκοπός του κεφαλαίου είναι η παρουσίαση του σχεδιασμού εκστρατειών ευαισθητοποίησης που έχουν λάβει χώρα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για την αντιμετώπιση και την πρόληψη του φαινομένου και η ανάλυση της προσέγγισης και των κριτηρίων σχεδιασμού και υλοποίησής τους. 

Προσδοκώμενα Αποτελέσματα

Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη του κεφαλαίου αυτού, θα είστε σε θέση να:

  • Γνωρίζετε εκστρατείες για την πρόληψη και αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού που έχουν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν, καθώς και εκστρατείες που βρίσκονται σε εξέλιξη
  • Επιλέγετε την κατάλληλη προσέγγιση και κριτήρια ανάλογα με τους επιμέρους στόχους της εκστρατείας
  • Θέτετε στόχους για μια τέτοια εκστρατεία
  • Κατανοείτε τα στάδια της υλοποίησης
  • Αξιολογείτε τα επιτυχημένα προγράμματα.

Έννοιες Κλειδιά

  • Ευρωπαϊκές εκστρατείες
  • Στρατηγικός σχεδιασμός εκστρατειών
  • Πρόληψη σχολικής βίας
  • Διαχείριση σχολικού εκφοβισμού
  • Στάδια δράσης

Εισαγωγικές Παρατηρήσεις

Στο κεφάλαιο αυτό παρατίθενται πληροφορίες σχετικά με διάφορες εκστρατείες κατά του σχολικού εκφοβισμού. Για κάθε εκστρατεία εκτίθενται οι στόχοι και τα στάδια του σχεδιασμού, συμπεριλαμβάνονται διαδικτυακοί σύνδεσμοι, ώστε να καταστεί δυνατή η περαιτέρω διερεύνησή τους και παρατίθενται σχετικές ασκήσεις και δραστηριότητες για την εμβάθυνση και τον αναστοχασμό επί του θέματος.

Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού

3. 7.3 Προγράμματα Παρέμβασης της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

7.3 Προγράμματα Παρέμβασης της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

Εικόνα: http://www.antibullying.gr/el/paidia.html


H Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. (Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου) κατά τα έτη 2006-2010 είχε αναλάβει την οργάνωση και τον συντονισμό δύο ευρωπαϊκών προγραμμάτων Daphne, στο πλαίσιο των οποίων διενεργήθηκε έρευνα διακρατικού επιπέδου. Τα προγράμματα οδήγησαν στην ανάπτυξη ειδικής παρέμβασης σχετικά με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού.
Η πρωτοβουλία
Η Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. ανέλαβε την πρωτοβουλία να δημιουργήσει το «Δίκτυο Κατά της Βίας το Σχολείο», το οποίο αποτελεί μια δράση για να αναδειχθεί κοινωνικά η ανάγκη της αντιμετώπισης του προβλήματος και να ενισχυθεί η αλληλεγγύη και υποστήριξη ανάμεσα στα άτομα, τους φορείς και τις κοινότητες που επιθυμούν να ενημερωθούν για τη διαχείριση καταστάσεων σχολικού εκφοβισμού. Η δράση συγκροτείται πανελλαδικώς και οργανώνεται περιφερειακά σε τοπικό επίπεδο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς και άλλους σημαντικούς φορείς και πανεπιστήμια.

Το Υπουργείο αναγνώρισε τις προσπάθειες, την εμπειρία και την επιστημονική επάρκεια της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε σε θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού και υπέγραψε Σύμφωνο Συνεργασίας μαζί της. Το σύμφωνο συνεργασίας προβλέπει την οργάνωση και εφαρμογή σχετικών προγραμμάτων εθνικού επιπέδου, όπως η λειτουργία Κινητής Μονάδας Παρέμβασης στην Κρίση περιστατικών εκφοβισμού και βίας στα σχολεία, η λειτουργία Διαδικτυακής και Τηλεφωνικής Συμβουλευτικής σε εκπαιδευτικούς, μαθητές και τους γονείς τους, Προγράμματα Παρέμβασης σε Γυμνάσια για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του εκφοβισμού και άλλες δράσεις.

Σκοπός του προγράμματος
Το πρόγραμμα στοχεύει στην πρόληψη και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού και των ψυχοκοινωνικών του επιπτώσεων τόσο στα παιδιά θύματα του εκφοβισμού όσο και στα παιδιά που τον προκαλούν.

Δράσεις του προγράμματος

  • Παροχή επιμόρφωσης στους εκπαιδευτικούς που περιλαμβάνει θεωρητική γνώση, βιωματικές ασκήσεις, μεθοδολογικές οδηγίες και διασαφηνίσεις.
  • Οργάνωση έντεκα βιωματικών εργαστηρίων στην τάξη από εκπαιδευτικούς με τη συμμετοχή των μαθητών κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
  • Πολιτική και λήψη μέτρων σε σχολικό επίπεδο, σε επίπεδο τάξης και σε ατομικό επίπεδο (μαθητές και γονείς). Τα μέτρα προτάθηκαν για εφαρμογή στη σχολική κοινότητα.
  • Παροχή συμβουλευτικής υποστηρικτικής συνεργασίας προς τους εκπαιδευτικούς από επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
  • Μεθοδολογική διερεύνηση και αξιολόγηση του βαθμού αποτελεσματικότητας των δράσεων του προγράμματος.


Περαιτέρω δράσεις
Άλλες σημαντικές δράσεις της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε αποτελούν οι ενέργειες για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών ημερίδων, ομιλιών και εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα σε σχολεία και έχουν ως σκοπό να ευαισθητοποιήσουν τους εκπαιδευτικούς, το προσωπικό, τους γονείς, τα παιδιά και την κοινότητά τους. Οι εκδηλώσεις αυτές αποτελούν ένα καλό εφαλτήριο για την ενημέρωση της κοινότητας, την ενδυνάμωσή της και την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων ενάντια στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού.

Υλοποίηση
Την περίοδο 2011–2013 το πρόγραμμα της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. εφαρμόστηκε σε 50 δημοτικά σχολεία στο Νομό Αττικής με τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων και υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Η εφαρμογή έλαβε χώρα στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού 2007-2013» που συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την Ελλάδα.  

Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της παρέμβασης
Τα αποτελέσματα στα σχολεία δείχνουν ότι: 

  • μειώθηκε η εκφοβιστική συμπεριφορά
  • αυξήθηκε η αίσθηση ασφάλειας
  • βελτιώθηκε το συναισθηματικό κλίμα στο σχολείο
  • κατανοήθηκε καλύτερα το πρόβλημα από τους εκπαιδευτικούς και βελτιώθηκε η μεταξύ τους συνεργασία.


Το Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Παρέμβασης κατά του Εκφοβισμού και της Βίας στο Σχολείο της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.[4]  βασίστηκε στην εμπειρία των ερευνητικών δεδομένων αυτών των προγραμμάτων, που βρίσκονται δημοσιευμένα σε επιστημονικά περιοδικά, αλλά και σε αναφορές από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

[4] http://epsype.blogspot.gr/