10. Σύνοψη

Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι, παρόλο που έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές σημαντικές προσπάθειες και δράσεις ακόμα και πανευρωπαϊκού επιπέδου, το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας εξακολουθεί να εξελίσσεται σε ανησυχητικό βαθμό. Για τον λόγο αυτόν, η προσπάθεια για την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού εντείνεται από πολλές χώρες, οι οποίες, συχνά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δημιουργούν προγράμματα και οργανώνουν εκστρατείες κατά της ενδοσχολικής βίας, στοχεύοντας στο να καλύψουν διαφορετικά μέρη και ηλικίες της σχολικής ζωής των παιδιών. 

Σημαντικό κριτήριο για την αποτελεσματικότητα κάθε προγράμματος είναι η διεξαγωγή ενδελεχούς έρευνας. Η υλοποίηση της κάθε εκστρατείας και η εφαρμογή κάθε παρέμβασης οφείλει να γίνεται από άρτια εκπαιδευμένους επαγγελματίες. Συνεπώς, η επιμόρφωση των εμπλεκόμενων εκπαιδευτικών και η στήριξή τους από ειδικούς είναι κρίσιμης σημασίας. Η πρόληψη του φαινομένου είναι εξίσου σημαντική, αλλά και σε περίπτωση που έχουν ήδη εκδηλωθεί κρούσματα σχολικού εκφοβισμού, η αντιμετώπισή τους πρέπει να γίνεται με τρόπο που θα αποφεύγει τον στιγματισμό του παιδιού που εμπλέκεται στην κάθε κατάσταση, καθώς και της οικογένειάς του.

Η εφαρμογή των προγραμμάτων στα σχολεία αξιολογείται ως προς την αποτελεσματικότητά της. Ως θετικά αποτελέσματα των εφαρμογών καταγράφονται οι παρατηρήσεις της μείωσης των περιστατικών επιθετικής συμπεριφοράς, ενώ παράλληλα αυξάνεται το αίσθημα ασφάλειας και βελτιώνεται το συναισθηματικό κλίμα του σχολείου. Άλλο χαρακτηριστικό που προκύπτει μετά από μια επιτυχημένη εφαρμογή ενός προγράμματος είναι η ενίσχυση των διαπροσωπικών δεξιοτήτων των μαθητών. Κρίσιμο συστατικό είναι η βαθύτερη κατανόηση του φαινομένου και του μεγέθους του προβλήματος από τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι μετά την εφαρμογή επιτυχημένων προγραμμάτων μπορούν να βελτιώσουν και τις συνθήκες της μεταξύ τους συνεργασίας.