ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Μελέτη περίπτωσης -Εκπόνηση σχεδίου Δράσης.
Θέλοντας να κεφαλαιοποιήσουμε και το πιο σημαντικό να βρουν εφαρμογή όλα αυτά τα οποία εκπαιδευτήκαμε μέχρι τώρα κατά την διεξαγωγή του σεμιναρίου, η δραστηριότητα αυτής της βδομάδας έχει σαν στόχο μέσα από μια πραγματική μελέτη περίπτωσης να βρούμε τρόπους και μεθοδολογία για να σχεδιάσουμε, υλοποιήσουμε και να λειτουργήσουμε προληπτικά .
Περιστατικό- Περιγραφή.
Στον ΣΣΝ Ν. Κυκλάδων ήρθε το αίτημα για βοήθεια από τον Διευθυντή για κάποια συγκεκριμένη τάξη. Μετά από μια παρέμβαση δασκάλας στις 6 Μάρτη, ημέρα κατά του ενδοσχολικού εκφοβισμού, με στόχο να κατανοήσουν τα παιδιά της ΣΤ τάξης πως νοιώθει ο Θύτης (ο μαθητής που εκφοβίζει), το θύμα(ο μαθητής που εκφοβίζεται), ο παρατηρητής-ες , μέσα από την εικαστική απεικόνιση που ζωγράφισαν οι μαθητές ανώνυμα, βρέθηκαν αρκετοί μαθητές που προσέγγισαν με ένα τρόπο που είχε σεξουαλικού περιεχομένου εικόνες και μάλιστα σοκαριστικές για την ηλικία τους. Οι καταγραφές αυτές επίσης πρόδιδαν ότι αυτά τα παιδιά είχαν επισκεφτεί συγκεκριμένες ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου (έδιναν το όνομα του σαιτ). Ο εκπαιδευτικός ενημέρωσε το Διευθυντή και τον Σύλλογο διδασκόντων.
Ο Διευθυντής θέλοντας να διερευνήσει περαιτέρω το θέμα αξιοποίησε πάλι ανώνυμα κείμενα των παιδιών για το πως νοιώθουν στο σχολείο και αν έχουν προβλήματα. Με έκπληξη είδε ότι πολλά παιδιά της τάξης δυσκολεύονται, δεν νοιώθουν καλά, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση πολλές φορές γίνονται στόχος χλευασμού. Μετά από όλα αυτά έγινε ξεκάθαρο ότι το σχολείο ήθελε βοήθεια για να διαχειριστεί το περιστατικό και βεβαίως να εκπονήσει ένα σχέδιο δράσης για πρόληψη. Ειδικά για το θέμα με τις εικόνες- ζωγραφιές πορνογραφικού περιεχομένου υπήρξε αμηχανία και συμφωνήθηκε ότι θα έπρεπε να ενημερωθούν κι οι γονείς.
ΕΡΩΤΗΜΑ. ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ
Αξιοποιώντας το περιστατικό προσπαθήστε να σχεδιάσετε δράσεις που να βοηθήσουν την συγκεκριμένη τάξη τους/τις μαθητές/τριες, τους δασκάλους και τους γονείς.
Για να είναι πιο διευρυμένη η προσέγγιση σας, αξιοποιήστε τους διαφορετικούς συμμετέχοντες στο σεμινάριο μέσα από τους διαφορετικούς ρόλους τους (εκπαιδευτικοί- γονείς- επαγγελματίες υγείας).
Επικοινωνήστε μέσω του φόρουμ ή μέσω αλληλογραφίας-μαιλ και ανά 3-4 συμμετέχοντες,σε μικρές ομάδες ανταλλάξτε απόψεις - σκέψεις και συμφωνήστε σε μια κοινή πρόταση - σχέδιο δράσης που θα την καταθέσετε στο κοινό έγγραφο της συγκεκριμένης ενότητας (το παρόν).
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ:
1Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ AΦΟΡΜΗΣΗ
Διαβάζουμε το παραμύθι (Η Μόνα σε καινούριο σχολείο- www.mikrosanagnostis.gr/thema-6.asp) και κάνουμε ερωτήσεις (πώς αισθάνεται η Μόνα; πώς αισθάνονται οι άλλοι ;κ.α.).
1η ΔΡΑΣΗ:
Χωριζόμαστε σε ομάδες και εικονογραφούμε το παραμύθι.
2η ΔΡΑΣΗ:
Δραματοποίηση παραμυθιού.Επιλογή μουσικής χωριστά για κάθε πρωταγωνιστή και για κάθε σκηνή του παραμυθιού.
3η ΔΡΑΣΗ:
Συζήτηση -διατύπωση,σε κύκλο, ερωτημάτων, όπως :
Τι είναι Σχολική Βία- Σχολικός Εκφοβισμός;
Πώς εκδηλώνεται, ποιες είναι οι μορφές της σχολικής βίας;
Διερεύνηση των βασικών αιτιών εκδήλωσης φαινομένων Σχολικής Βίας- Σχολικού Εκφοβισμού.
Διερεύνηση τρόπων αντιμετώπισης του φαινομένου της Σχολικής Βίας.
4η ΔΡΑΣΗ:
Φτιάχνουμε πανό - αφίσα.
Παιχνίδι συναισθημάτων με εικόνες (χαρούμενο, λυπημένο, στενοχωρημένο πρόσωπο), μαθαίνουμε να αποδεχόμαστε τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων, αντιπαραβάλλουμε τα συναισθήματά μας με αυτά των ηρώων ( Μόνας ).
Η μοναξιά της χελώνας( ΠΑΙΧΝΙΔΙ ).
5η ΔΡΑΣΗ:
Παρακολούθηση¨Ταμπλεγυαλιά¨https://www.youtube.com/watch?v=afycaBavaaQ,σε σκηνοθεσία Γιάννη Κουφονίκου ,ταινία βασισμένη στην ιστορία «στη φωλιά του Νίκου» του Βαγγέλη Ηλιόπουλου από το συλλογικό τόμο της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. «Μίλα μη φοβάσαι- τρεις ιστορίες για τη βία στο σχολείο».
6η ΔΡΑΣΗ:
Φτιάχνουμε video με πρωταγωνιστές τα παιδιά και το ανεβάζουμε στα διαδίκτυο στη σελίδα του σχολείου. Μιλάμε για τις σελίδες που μπορούμε να επισκεπτόμαστε και αυτές που δεν πρέπει (υπάρχουν ακατάλληλες εικόνες-υλικό- video).
Επισκεπτόμαστε τη σελίδα, ¨Ασφάλεια Στο Διαδίκτυο¨,του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου.
Συγγραφή κανόνων μαζί με τους μαθητές
( Νομικού Ευδοκία, Μάγκογλου Σταυρούλα, Τσαγρή Ελένη, Κουκουλάκη Ελευθερία)
ΟΜΑΔΑ ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ
Στόχοι των δράσεων:
Ενίσχυση αυτοεκτίμησης
Ομαδικότητα – συνεργασία
Σεξουαλική ευαισθητοποίηση
Ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο
Αντιμετώπιση φαινομένων σχολικού εκφοβισμού
Για την πραγματοποίηση των παρακάτω δράσεων οι δάσκαλοι θα χρησιμοποιήσουν τις ώρες της Ευέλικτης Ζώνης, της Γυμναστικής, των Εικαστικών, της Γλώσσας, του Ερευνώ και Ανακαλύπτω κ.α.
Όσον αφορά στο σχολικό εκφοβισμό και βία οι μαθητές ενημερώνονται για το πρόγραμμα που θα πραγματοποιηθεί στην σχολική αίθουσα. Υπογράφουν συμβόλαιο πως όσα ακουστούν στην ομάδα θα παραμείνουν εντός αυτής και πως είναι υπεύθυνοι για το κλίμα εμπιστοσύνης και για την τήρηση όλων όσων αναγράφονται στο συμβόλαιο.
Με συζήτηση προσπαθούμε να ελέγξουμε τις προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών μας και τους παρακινούμε να αποδώσουν τον ορισμό του σχολικού εκφοβισμού, να αναφέρουν τις μορφές που εκδηλώνεται, να υποθέσουν τους λόγους που κάποια παιδιά εκφοβίζουν και τι μπορούν να κάνουν οι ίδιοι για να αντιμετωπίσουν τέτοια φαινόμενα στο σχολείο. Τέλος, να αναφέρουν επίσης και τον ρόλο των εμπλεκομένων και τις επιπτώσεις που έχει ο εκφοβισμός.
Οι μαθητές θα διαβάσουν βιβλία όπως:
«Οι Νταήδες του βυθού και ο Ρομπέν των θαλασσών» της Γιώτας Κ. Αλεξάνδρου που περιγράφει το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Ένα παιδί, που θα διαβάσει αυτό το βιβλίο, θα νιώσει δυνατό να αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις.
Οι μαθητές μπορούν να εικονογραφήσουν ή να δραματοποιήσουν (ενσυναίσθηση) κάποια σκηνή που τους άρεσε είτε ατομικά είτε ομαδικά.
Η «ιστορία από την ανάποδη» οι μαθητές αλλάζουν την ιστορία και τη γράφουν από την αρχή, μόνο που τώρα δε θα υπάρχει σχολικός εκφοβισμός. Ο θύτης δεν είναι τόσο δυνατός, το θύμα δείχνει θάρρος – αυτοπεποίθηση και οι θεατές είναι προστάτες.
Με τη διανομή σχετικού υλικού θα γίνει αντιπαραβολή με όσα προηγουμένως ανέφεραν οι μαθητές.
http://22dim-peiraia.att.sch.gr/wp-content/uploads/2012/03/flipbook_ekfovismos_paidia.pdf
Ακολούθως οι μαθητές «παίζουν» με το Διαδραστικό Εκπαιδευτικό Εργαλείο για την αντιμετώπιση του Σχολικού Εκφοβισμού.
http://www.onevibefilms.com/bullying/greek/#/?snu=48235
Επίσης, θα παρακολουθήσουν βίντεο από το διαδίκτυο όπως:
Αιχμάλωτος του σχολείου https://vimeo.com/60729522
Οι λέξεις πονάνε https://vimeo.com/49153058
Το τίμημα της σιωπής https://vimeo.com/49153059
Θα παρακολουθήσουν βίντεο σχετικά με την ασφαλή πλοήγηση και χρήση του διαδικτύου, τους κινδύνους που κρύβει και θα παίξουν διάφορα διαδραστικά παιχνίδια στην ιστοσελίδα http://www.saferinternet.gr/
Για το θέμα της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης οι μαθητές θα διαβάσουν βιβλία όπως:
«Ξέρω να λέω ΟΧΙ» της Χριστίνας Ρασιδάκης, ένα εικονογραφημένο βιβλίο, με έξυπνους μικρούς διαλόγους, που βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν την σημασία του να λέμε όχι, όταν νιώθουμε απειλή. Ενίσχυση αυτοπεποίθησης.
Οι μαθητές αναφέρουν τι θα άλλαζε στην ιστορία αν ακουγόταν μόνο το ΝΑΙ. Κάνουν δραματοποίηση. Ζωγραφίζουν σχετικές σκηνές από το βιβλίο και αναφέρουν συναισθήματα (ενσυναίσθηση) που θα ένιωθαν αν ήταν οι ίδιοι στη θέση των ηρώων.
Οι μαθητές μπορούν να κάνουν μία λίστα με τα θετικά χαρακτηριστικά τους, λίστα με όσα έχουν καταφέρει είτε σημαντικά είτε ασήμαντα κλπ.
Οι μαθητές μιλάνε για το πώς νιώθουν για όσα άκουσαν και τους ενόχλησαν... Στη συνέχεια γράφουν τις αρνητικές σκέψεις – τα αρνητικά λόγια που άκουσαν και τέλος καταστρέφουν το χαρτί αυτό με τον τρόπο που θέλουν.
Παράλληλα με τα παραπάνω οι δάσκαλοι οργανώνουν ένα δεκαήμερο ενημέρωσης και δράσεων με τη χρήση του βιβλίου με τίτλο «Σεξουαλική Αγωγή και Διαφυλικές σχέσεις». Ενδεικτικά θα ασχοληθούν με θέματα ανατομίας και βιολογίας των δύο φύλων, σεβασμού διαφορετικότητας, σχέσεων (φιλικών-ερωτικών) κ.λπ.
Γονείς και εκπαιδευτικοί θα παρακολουθήσουν την ταινία «Μετά τη Λουτσία», με θέμα το σχολικό εκφοβισμό.
Οι γονείς θα ενημερωθούν για τα φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και βίας, όπως και για την ασφάλεια στο διαδίκτυο και θα συζητήσουν για την πρόληψη και τη διαχείριση τέτοιων περιστατικών Θα ενημερωθούν για τους τρόπους ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης των παιδιών. Γίνεται διάχυση των αποτελεσμάτων των δράσεων που πραγματοποιήθηκαν με τους μαθητές.
(Μπιρμπίλη Κατερίνα – Καρασαββίδου Ηλέκτρα – Χρονόπουλος Χρήστος)
Ομάδα Πάτμου
Δράσεις που ενδεχομένως, θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν στο σχολείο για την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού είναι:
- Η υλοποίηση προγράμματος Αγωγής Υγείας με θέμα το Σχολικό εκφοβισμό ώστε οι μαθητές να αναζητήσουν πληροφορίες, να μάθουν για το σχολικό εκφοβισμό και να μπορέσουν να εκφραστούν, να συνεργαστούν και να επικοινωνήσουν με τους συμμαθητές τους κατά τη διάρκεια του προγράμματος.
- Ακόμη η πραγματοποίηση βιωματικών ασκήσεων με παρεμβάσεις στην τάξη που στοχεύουν στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, αλλά και στη συνεργασία μεταξύ των μαθητών.
- Επιπλέον, μέσω του αναλυτικού προγράμματος του σχολείου, η προώθηση όσο το δυνατόν περισσότερων ομαδοσυνεργατικών ασκήσεων αλλά και δράσεων που να ανταποκρίνονται στην καλλιέργεια της πολλαπλής νοημοσύνης, ώστε τα παιδιά να έχουν περισσότερα κίνητρα για μάθηση και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση τους.
- Ωστόσο σημαντική θεωρείται η ενημέρωση και η πληροφόρηση τόσο των γονέων όσο και των μαθητών για θέματα σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό και την ασφάλεια στο Διαδίκτυο. Η ενημέρωση μπορεί να πραγματοποιηθεί από αντίστοιχους φορείς (κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους κ.α.) ώστε να γνωρίσουν πώς να αντιμετωπίσουν την υφιστάμενη κατάσταση.
- Τέλος η κατάρτιση των γονέων για τη χρήση του Η/Υ ώστε να προστατεύουν τα παιδιά τους από την κακή χρήση του Διαδικτύου και να μπορούν να τα ελέγχουν.
(Σπύρτου Κατερίνα- Πεστεμαντζόγλου Μαρία- Γιαμαίου Αργυρώ)
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ (ΑΠΑΝΤΗΣΗ)
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Κατά την άποψή μας τα δεδομένα της συγκεκριμένης μελέτης περίπτωσης είναι ελλιπή και ασαφή, ώστε να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα Παρόλα αυτά θεωρούμε πως το πρόβλημα εντοπίζεται στην ανάγκη για ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο. Υπάρχουν επίσης και κάποιες ενδείξεις για την πιθανότητα ύπαρξης περιστατικών σχολικού εκφοβισμού στη συγκεκριμένη σχολική μονάδα. Οι δράσεις λοιπόν που προτείνουμε εντάσσονται στο πλαίσιο της συστημικής προσέγγισης (παιδί-οικογένεια-σχολείο-κοινωνικό περιβάλλον) των φαινομένων και είναι οι εξής:
ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ
Χορήγηση στους μαθητές του κουίζ γνώσεων “Netiquette” σε έντυπη μορφή το οποίο αφορά στους κανόνες σωστής συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο, http://www.saferinternet.gr/games/quiz1_etiquetteRANSWpages.html.
Το εργαλείο αυτό να χρησιμοποιηθεί ως αφόρμηση αλλά και ως μια πρώτη αξιολόγηση του τρόπου χρήσης του διαδικτύου από τους μαθητές. Τα δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν τόσο στο πλαίσιο του σχεδιασμού του πλάνου δράσης όσο και στην τελική αξιολόγηση.
Εισαγωγή στους κανόνες σωστής χρήσης του διαδικτύου μέσα από παιχνίδια ρόλων και σχετικές βιωματικές δράσεις - συνεργασία με τους τοπικούς κοινωνικούς φορείς Ρόδου “Δίοδο” και “Πανάκεια”.
Συνάντηση με μαθητές μεγαλύτερων τάξεων που θα αναφέρουν πιθανές αρνητικές εμπειρίες λόγω της ανεξέλεγκτης πλοήγησής τους στο διαδίκτυο.
Δημιουργία αφίσας με θέμα την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο. Για τον σκοπό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ερέθισμα η σχετική αφίσα του Υπουργείου Παιδείας, η οποία θα τοποθετηθεί σε εμφανές σημείο του σχολικού χώρου με στόχο τον προβληματισμό των μαθητών.
Ενημέρωση γύρω από το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (ορισμός, μορφές, συνέπειες, τρόπους αποτελεσματικής αντιμετώπισης).
Ανάπτυξη συστημάτων υποστήριξης μεταξύ των μαθητών, π.χ. σύστημα φίλων σύμφωνα με το οποίο γίνεται ανάθεση σε έναν μαθητή του ρόλου του βοηθού/φίλου/υποστηρικτή/μέντορα, είτε σε μικρότερους μαθητές είτε σε συνομηλίκους του, ώστε να τον υποστηρίζει στις σχέσεις του με συμμαθητές του, ιδιαίτερα στην αρχή της σχολικής χρονιάς, στα μαθήματα, είτε στην περίπτωση που πέσει θύμα εκφοβισμού.
ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ
1.Ενημερωτική συνάντηση- συζήτηση με τον σχολικό σύμβουλο ή τον υπεύθυνο ψυχικής υγείας για το θέμα της ασφαλής διαδικτυακής πλοήγησης.
2. Οργάνωση επιμορφωτικών συναντήσεων με τον συνήγορο του παιδιού ώστε να γνωρίζουν πώς πρέπει να δράσουν αν τα παιδιά τους πέσουν θύματα ηλεκτρονικής απάτης ή ηλεκτρονικού εκφοβισμού .
3. Παροχή σύντομων σεμιναρίων από τον εκπαιδευτικό πληροφορικής του σχολείου ώστε α) να εξοικειωθούν με τη γλώσσα του διαδικτύου και β) να εκπαιδευτούν στον τρόπο ελέγχου του ιστορικού επίσκεψης ιστοσελίδων από τα παιδιά τους.
4.Οργάνωση μέρας διαδικτυακής περιήγησης ανάμεσα στους γονείς και στους μαθητές με στόχο την καλλιέργεια της σωστής και ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ τους. Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να γίνει σκόπιμη επιλογή ιστοσελίδων, ώστε να δούμε τις αντιδράσεις τους απέναντι στον τρόπο παρουσίασης κάποιων θεμάτων από το διαδίκτυο καθώς και να τους υποδείξουμε τρόπους προσέγγισης των θεμάτων.
5. Πρόσκληση συμμετοχής σε webinar (σεμινάρια on line).
6.Δημιουργία ιστοσελίδας με χρήσιμες πληροφορίες για τους γονείς.
7.Πρόσκληση ενός ψυχολόγου με σκοπό την ενημέρωση γύρω από τον σχολικό εκφοβισμό και την καθοδήγησή τους σε επίπεδο πρόληψης (π.χ. ενίσχυση της αυτονομίας του παιδιού) και αποτελεσματικής αντιμετώπισης (π.χ. εντοπισμός ανησυχητικών ενδείξεων, προτροπή του παιδιού - θύματος να δημιουργήσει νέες φιλίες).
ΚΟΙΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
Διεξαγωγή υπαίθριων δραστηριοτήτων με τη συμβολή του εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής (π.χ. αγώνες ,παιχνίδια) ώστε να αναδειχθεί η αξία της επικοινωνίας, της διασκέδασης , της σωματικής άσκησης, της ανακάλυψης του φυσικού περιβάλλοντος και του νοήματος της αληθινής ζωής.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ
Ενδοσχολική επιμόρφωση στο θέμα του Σχολικού Εκφοβισμού από συναδέλφους με πιστοποιημένες γνώσεις στο συγκεκριμένο αντικείμενο.
Επιμόρφωση με θέμα “Ο Συμβουλευτικός Ρόλος του Εκπαιδευτικού στην Ανάπτυξη Δεξιοτήτων Συμβουλευτικής”.
Δημιουργία παιδαγωγικής ομάδας η οποία σε συνεργασία με τον Σχ. Σύμβουλο θα διεξάγει τακτικά βιωματικά εργαστήρια με στόχο : α) την πρόληψη του εκφοβισμού (παιχνίδια ρόλων, συζητήσεις, βίντεο, σχεδιασμός αφίσας), β) την προαγωγή της ψυχικής υγείας (διαχείριση συναισθημάτων, συγκρούσεων, φιλίας, σχέσεις εκπαιδευτικών- μαθητών).γ) την από κοινού υλοποίηση σχολικών προγραμμάτων με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, ώστε να επιτελείται ανταλλαγή απόψεων και γνώσεων σε θέματα επιτυχούς αντιμετώπισης κρίσεων στα σχολεία.
Υλοποίηση του προγράμματος της “Μετάβασης από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο” με στόχο την ενημέρωση των μαθητών γύρω από τους τρόπους αποτελεσματικής διαχείρισης και αντιμετώπισης του Σχολικού Εκφοβισμού.
ΔΟΣΗ ΑΝΘΟΥΛΑ, ΚΑΡΑΙΣΑΡΛΗ ΜΑΡΙΑ , ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ ΗΛΕΚΤΡΑ- ΕΥΘΥΜΙΑ, ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΛΗ
**********
Απάντηση από την Ομάδα Εκπαιδευτικὠν, αποτελούμενη από τους:
Αντωνίου Δήμητρα
Γιαννοπούλου Άννα
Διακογιώργη Μαρία
Ζαζάνη Ειρήνη
Παπαδοπούλου Δάφνη
Παπαναστασίου Δήμητρα
Ποντίκα Απόστολο
Η αντιμετώπιση της περιπτωσιολογικής μελέτης θα πρέπει να περιλαμβάνει μια σειρά από ενέργειες τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα Ειδικότερα, για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση του περιστατικού ο Διευθυντής θα πρέπει να ενημερώσει αρχικά τον σύμβουλο εκπαιδευτικών θεμάτων, σύμβουλό ειδικής αγωγής, ψυχολόγο (αν υπάρχει η δυνατότητα), Σ.Σ.Ν. κ.α.. Με σκοπό την συμβουλευτική/ καθοδηγητική υποστήριξη αλλά και την αξιολόγηση της κατάστασης. Κατόπιν να συγκαλέσει εκ νέου το σύλλογο διδασκόντων και να συζητηθεί το θέμα. Στη συνέχεια να προχωρήσει σε κάλεσμα των εμπλεκόμενων γονέων των μαθητών για συζήτηση/ενημέρωση.
Ως προς τις δράσεις, μία ενημέρωση τόσο των μαθητών όσο και των γονέων -με διαφορετικό υλικό και τρόπο προσέγγισης- για τη χρήση του διαδικτύου κρίνεται απαραίτητη και απολύτως δικαιολογημένη
Δράσεις για μαθητές
Ειδικά, για τα παιδιά θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι οι βιωματικές δράσεις είναι ιδανικές ώστε να συνδεθούν/συνεργαστούν μεταξύ τους και να αποκτήσουν δεσμούς φιλίας, εμπιστοσύνης, καθώς και να δημιουργηθεί ένα κλίμα ασφάλειας και στήριξης. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρόλος του συντονιστή είναι πολύ σημαντικός. Επίσης, είναι καλό οι δραστηριότητες να έχουν παιγνιώδη χαρακτήρα, ώστε να είναι πιο εύκολο για τα παιδιά να γίνουν μέλη της ομάδας και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.
Προτείνεται συνεπώς να οργανωθεί μια σειρά συναντήσεων, πιθανώς στο πλαίσιο ενός προγράμματος αγωγής υγείας, με άξονα βιωματικές δράσεις και στόχο την ενδυνάμωση της ομάδας, την ανάπτυξη εμπιστοσύνης και του αισθήματος ασφάλειας στη σχολική κοινότητα καθώς και την εξερεύνηση των διαφυλικών σχέσεων που θα βοηθήσει τα παιδιά στην μετέπειτα σχέση τους με το άλλο φύλο.
Ενδεικτικές δραστηριότητες:
Δραστηριότητες όπως τα “6 καπέλα σκέψης” μέσα από τις οποίες οι μαθητές επιχειρούν να σκεφτούν τα συναισθήματα και τις σκέψεις των ανθρώπων από διαφορετικές οπτικές γωνίες με παιγνιώδη τρόπο και να συναισθανθούν αυτό που οι άλλοι βιώνουν.
Παρακολούθηση και αναπαράσταση σκηνών από ταινίες. Συζήτηση στη συνέχεια σχετικά με τα συναισθήματα του κάθε χαρακτήρα και την άποψή τους για τους άλλους χαρακτήρες.
«Τυφλόμυγα», ώστε οι μαθητές να ενδυναμώσουν την εμπιστοσύνη μεταξύ τους αλλά και με τους δασκάλους τους.
Παρακολούθηση βίντεο από το Safeinternet που αναδεικνύουν τόσο την επικινδυνότητα του διαδικτύου όσο και την αξία του εάν χρησιμοποιηθεί με μέτρο και δημιουργία αντίστοιχων βίντεο από τους μαθητές.
Συζήτηση με τους μαθητές για το τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός (με τη χρήση του video “Zero” https://www.youtube.com/watch?v=LOMbySJTKpg, τη χρήση της ιστοσελίδας Tabby http://www.tabby.eu/, τη χρήση και δημιουργία από τους μαθητές ενημερωτικών φυλλαδίων τα οποία θα απευθύνουν στους γονείς τους αλλά και σε άλλες ομάδες μαθητών).
Από κοινού με τους μαθητές θέσπιση κανόνων του σχολείου, ανάρτησή τους και γενικότερα καλλιέργεια της αίσθησης ότι ο σχολικός εκφοβισμός δεν είναι ανεκτός από το σύνολο της σχολικής κοινότητας. Οι κανόνες αυτοί θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν κατά τα πρότυπα του προγράμματος Olweus ότι: 1. Δεν εκφοβίζουμε τους άλλους, 2. Σε περίπτωση εκφοβισμού, βοηθάμε, 3. Προσπαθούμε να συμπεριλαμβάνουμε στις δραστηριότητες όλους τους συμμαθητές μας και 4. Σε περίπτωση που υποπέσει στην αντίληψή μας ένα περιστατικό εκφοβισμού, το λέμε σε έναν ενήλικα στο σχολείο και σε έναν στο σπίτι. Είναι σημαντικό στο πλαίσιο της δημοκρατικής λειτουργίας του σχολείου, οι μαθητές να γνωρίζουν και να συμφωνούν από πριν με τις πιθανές κυρώσεις που επιφέρει η παραβίαση του σχολικού κανονισμού, αλλά και να τονιστεί ότι καταδικάζουμε τις συγκεκριμένες συμπεριφορές και όχι συλλήβδην την προσωπικότητα του παιδιού που εκφοβίζει.
Στο πλαίσιο της κριτικής των διαφημίσεων (π.χ. σε ποια μέσα καταφεύγουν προκειμένου να πουλήσουν ένα προϊόν, π.χ. εκμετάλλευση της γυναίκας, του άντρα, κτλ.), τα παιδιά θα μπορούσαν να αλλάξουν κάποια διαφήμιση που εξευτελίζει τα δύο φύλα και να προβάλουν ένα προϊόν με πιο θετικό τρόπο. Επιπρόσθετα, τα παιδιά θα μπορούσαν μέσα από μια δικιά τους διαφήμιση, την οποία ενδεχομένως μπορούν να δραματοποιήσουν, για να είναι πιο ευχάριστη η δραστηριότητα, να δείξουν τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους με αφορμή το γεγονός που συνέβη, ώστε να αντιληφθούν οι μαθητές το λάθος και το σωστό χωρίς να στιγματιστούν συγκεκριμένα πρόσωπα.
Θεατρικό παιχνίδι με σκοπό την καλλιέργεια κλίματος ομαδικότητας, συνεργασίας και δημιουργικότητας, με δραστηριότητες όπως οι προτεινόμενες
http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/4719/1324.pdf
Παράλληλα, είναι σημαντικό οι δράσεις αυτές να υποστηρίζονται γνωστικά μέσα από τα μαθήματα που τα παιδιά ήδη διδάσκονται. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της Οικιακής Οικονομίας, Ευέλικτης Ζώνης, κτλ. θα μπορούσε να συζητηθεί η σημασία της ανθρώπινης επαφής κι επικοινωνίας για την ψυχική υγεία του ανθρώπου, σε επίπεδο οικογένειας, φίλων και κοινωνικού συνόλου. Στο μάθημα της Βιολογίας θα ήταν πολύ καλό να προσεγγίσουν για το κάθε φύλο τη λειτουργία του σώματος. Τέλος, θα ήταν χρήσιμο και ενδιαφέρον να ενθαρρύνουμε και να βοηθήσουμε τα παιδιά να δράσουν ως δάσκαλοι και αναμεταδότες των γνώσεων που τα ίδια έμαθαν, μεταδίδοντας τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους σε άλλο τμήμα ή ομάδα μαθητών.
Δράσεις για εκπαιδευτικούς
Σχετικά με τους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας, προτείνεται η συμμετοχή τους στη δημιουργία δικτύου καταγραφής περιστατικών (χωρίς τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών) και των δράσεων που επιλέχθηκαν σε κάθε περίπτωση, με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών και τρόπων πρόληψης αντίστοιχων περιστατικών Το δίκτυο αυτό θα μπορούσε να λειτουργεί σε επίπεδο διεύθυνσης ή και κοντινών σχολικών μονάδων.
Παράλληλα, ο διευθυντής σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς θα πρέπει να παρακολουθούν την εξέλιξη των σχετικών δράσεων, την αντιμετώπισή τους από τους μαθητές και την εμφάνιση άλλων αντίστοιχων περιστατικών Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη συστηματική και ουσιαστική παρατήρηση των δράσεων και των δημιουργημάτων των μαθητών, τη συνεργασία των εκπαιδευτικών, την επικοινωνία με τους γονείς και τη χρήση ερωτηματολογίων. Χρήσιμη θα ήταν και η επαφή με ειδικούς, π. χ. ψυχολόγους, γιατρούς προκειμένου να κατευθύνουν τους εκπαιδευτικούς στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών. Στα πλαίσια αυτής της ιδέας ίσως θα ήταν σκόπιμη και η οργάνωση κατά τόπους ημερίδων/σεμιναρίων με βιωματικά εργαστήρια για την ενημέρωση και εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.
Δράσεις για γονείς
Είναι σημαντικό οι γονείς των παιδιών να συνειδητοποιήσουν ότι η έκθεση των παιδιών σε εικόνες βίας ή σεξουαλικού περιεχομένου το οποίο αδυνατούν να διαχειριστούν οφείλεται εν πολλοίς στην τηλεόραση και στην απόλυτη ελευθερία που συχνά έχουν στο διαδίκτυο αλλά και στην περιέργεια που έχουν τα παιδιά αυτής της ηλικίας σχετικά με τα θέματα αυτά.
Στο πλαίσιο των δράσεων που στοχεύουν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των γονέων για το ζήτημα αυτό και με στόχο την αλλαγή αντιμετώπισης του ζητήματος και την πρόληψη παρά τη μεμονωμένη αντιμετώπιση συγκεκριμένου περιστατικού, προτείνεται συνάντηση γονέων και εκπαιδευτικών. Στη συνάντηση αυτή, αφού υπάρξει ενημέρωση για τα γεγονότα, μπορούν να προβληθούν βίντεο όπως τα παρακάτω:
https://www.youtube.com/watch?v=yLLAQIkO11E
https://www.youtube.com/watch?v=EcEGZ-kfQsU
Αυτά μπορούν να χρησιμεύσουν ως έναυσμα για συζήτηση σχετικά με τις δυνατότητες και τους κινδύνους του διαδικτύου αλλά και τι ρόλο μπορούν να παίξουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί στο να προστατεύσουν τα παιδιά. Η συμβολή ψυχολόγου ή γιατρού, αν αυτό είναι δυνατό, μπορεί να είναι καθοριστική για να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις θέασης ακατάλληλου υλικού από τα παιδιά. Είναι σημαντικό πάντως να μην αφοριστούν οι υπολογιστές και το διαδίκτυο αλλά να γεννηθούν ιδέες για το πώς οι γονείς μπορούν να συντροφεύουν τα παιδιά τους στην εξερεύνηση του διαδικτύου.
Θα ήταν χρήσιμο παράλληλα να υπάρξει ενημέρωση για προγράμματα που μπορούν να βοηθήσουν στον αποκλεισμό ορισμένων σελίδων σε υπολογιστές ή κινητά, χωρίς αυτό να οριστεί ως επαρκές μέτρο, και να προταθούν κάποιες σελίδες σε περίπτωση που οι γονείς επιθυμούν να έχουν πρόσβαση σε υλικό σχετικό με το ζήτημα από το σπίτι.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα:
http://e-yliko.minedu.gov.gr/pc_use/publish/html/etusivu.htm
http://sxoleio.eu/Parental-control.php
http://windows.microsoft.com/el-gr/windows/set-parental-controls#1TC=windows-7
Η έκθεση του παιδιού σε πορνογραφικό υλικό ενέχει και τον κίνδυνο αργότερα να πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης θα ήταν χρήσιμο οι γονείς σε μία συνάντηση με τους εκπαιδευτικούς να ενημερωθούν για τον κανόνα του εσώρουχου που θα πρέπει να διδάξουν στα παιδιά τους. Ο σχετικός υπερσύνδεσμος είναι εδώ http://www.kanonastonesorouxon.org/Default_gr1.asp. Επίσης θα πρέπει να ενημερωθούν ότι στις ερωτήσεις των παιδιών τους για τέτοια θέματα ταμπού αντί να τις αποφεύγουν είναι πιο χρήσιμο να τις απαντούν προκειμένου η πληροφόρηση που λαμβάνουν να είναι έγκυρη. Τέλος, μία ακόμα προτεινόμενη δράση είναι η σύσταση σχολών γονέων. Με την καθοδήγηση και αρωγή των ειδικών θα μπορούν να συζητούν θέματα που τους απασχολούν και τους είναι δύσκολο να διαχειριστούν.
Εν κατακλείδι, για να προληφθούν στο μέλλον τέτοιου είδους περιστατικά χρειάζεται:
- απενοχοποίηση των γονέων για θέματα που θεωρούνται ταμπού
- ενημέρωση γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών
- συνεργασία όλων των παραπάνω
- εκπαιδευτικά προγράμματα που εμπλέκουν ενεργά τους μαθητές
- συμμετοχή κοινωνικών φορέων και ειδικών.
**********
ΟΜΑΔΑ ΝΑΞΟΥ (Μαρία Νεκταρία Κώτσου, Εμμανουέλα Λυκουροπούλου, Μαρία Ζευγώλη)
Για να επιτευχθούν στο μέγιστο βαθμό οι στόχοι ενός τέτοιου προγράμματος, πρέπει να λάβει ολιστικό χαρακτήρα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει καθολική βούληση από τους εκπαιδευτικούς και κοινή αντίληψη για το τι είναι εκφοβισμός.
Συνεπώς, οι εκπαιδευτικοί συναποφασίζουν, δεσμεύονται και ετοιμάζουν σχέδιο δράσης. Είναι σημαντικό να καθοριστεί εκ των προτέρων συγκεκριμένη πολιτική χειρισμού εκφοβιστικών συμπεριφορών που θ’ ακολουθείται απ’ όλους, ώστε να μην υπάρχει ανομοιομορφία. Το μοντέλο αντιμετώπισης εκφοβιστικών συμπεριφορών τίθεται προς συζήτηση σε κάποια συνεδρία προσωπικού.
Το σχέδιο δράσης πρέπει να περιλαμβάνει εισηγήσεις και πρακτικές για τους εκπαιδευτικούς, για τους μαθητές, αλλά και για τους γονείς.
Αυτό που έχει όμως σημασία είναι να εγκαθιδρυθεί μια ενδοσχολική κουλτούρα που θα απαξιώνει τον εκφοβισμό οδηγώντας σταδιακά στη μείωση των κρουσμάτων.
Α. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ
1. Προσεγγίζουν σε όλα ανεξαιρέτως τα μαθήματα το φαινόμενο του εκφοβισμού (π.χ. κατασκευάζουν το «κουτί των παραπόνων», φτιάχνουν αντιεκφοβιστικές αφίσες που θα αναρτηθούν σε διάφορα σημεία του σχολείου κλπ.)
2. Εισάγουν τη συναισθηματική αγωγή στο σχολικό πρόγραμμα (φύλλα εργασίας, θεατρικό παιχνίδι, επεξεργασία παραμυθιών και ταινιών κλπ.)
3. Παρουσιάζουν στα παιδιά υγιείς και θεμιτούς τρόπους αντιμετώπισης μιας προβληματικής κατάστασης.
4. Ενισχύουν με κάθε τρόπο παιδιά που επίλυσαν συγκρούσεις ή επέδειξαν ωριμότητα σε στιγμές κρίσης.
6. Συμμετέχουν σε εργαστήρια και σεμινάρια που αφορούν την εκφοβιστική συμπεριφορά (σε συνεργασία με το ΠΙ ή το Σύνδεσμο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας στην Οικογένεια).
7. Συνεδριάζουν συζητώντας τις επιτυχίες και τις αποτυχίες (εσωτερική ανατροφοδότηση).
8. Αξιολογούν την πορεία κρατώντας ημερολόγιο.
Β. ΜΑΘΗΤΕΣ
1. Μελετούν εις βάθος τον εκφοβισμό διακρίνοντας κατ’ αρχάς ποιες συμπεριφορές εμπίπτουν σ’ αυτή την κατηγορία.
2. Διεξάγουν έρευνες κωδικοποιώντας τις εκφοβιστικές συμπεριφορές που παρουσιάζονται στο σχολείο καθώς και τους χώρους που εκδηλώνονται.
3. Αναγνωρίζουν τις ευθύνες και τον καταλυτικό ρόλο των «αμέτοχων θεατών».
4. Εντοπίζουν τις πολλαπλές συνέπειες που έχει ο εκφοβισμός (για τα εμπλεκόμενα παιδιά, για τους γονείς, για τους φίλους, για τους δασκάλους κλπ.)
5. Ασκούνται μέσω μελέτης περιπτώσεων ή θεατρικού παιχνιδιού στην επίλυση συγκρούσεων.
6. Συνθέτουν το δικό τους κώδικα αντιεκφοβιστικής συμπεριφοράς.
7. Ασκούνται στο να λύνουν τη σιωπή τους αναφέροντας εκφοβιστικά περιστατικά. Διαχωρίζουν το «καταγγέλλω» από το «ενημερώνω». Αναγνωρίζουν με σαφήνεια σε ποια άτομα θα απευθύνονται.
8. Δημιουργούν κουτί παραπόνων όπου ανώνυμα αφήνουν σημειώματα για εκφοβιστικά περιστατικά.
9. Αναλαμβάνουν το ρόλο του μέντορα σε μικρότερα ή συνομήλικα παιδιά (χρειάζεται συγκροτημένο πρόγραμμα και εκπαίδευση).
Άλλες δράσεις και δραστηριότητες:
Ευαισθητοποίηση – ενημέρωση όλων των μαθητών σχετικά με το τι συνιστά βία – εκφοβισμό στο χώρο του σχολείου, ποιες είναι οι μορφές σχολικής βίας-εκφοβισμού, ποιο είναι το προφίλ του θύτη-εκφοβιστή, του θύματος και του ενεργού/παθητικού παρατηρητή και ποιοι θεωρούνται αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης φαινομένων σχολικής βίας. Ενημέρωση των τμημάτων από Κοινωνική Λειτουργό, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς των τμημάτων, με ποικίλα μέσα όπως ανάγνωση παραμυθιών και σχετικών λογοτεχνικών κειμένων και συζητήσεις με αφορμή προσωπικές εμπειρίες των παιδιών.
Κατασκευή σελιδοδεικτών με μηνύματα κατά της σχολικής βίας και διάχυση των μηνυμάτων των μαθητών μέσω της προσφοράς των σελιδοδεικτών σε συμμαθητές τους.
Δημιουργία αφισών από ομάδες μαθητών με μηνύματα κατά της σχολική βίας. Συμμετοχή τμημάτων στη δράση «+δημιουργώ» του Υπουργείου Παιδείας για το διαγωνισμό Αφίσας του Παρατηρητηρίου για την Πρόληψη της Σχολικής Βίας.
Κατασκευή πανό από τους μαθητές της ΣΤ΄ τάξης με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού Εικαστικών με συνθήματα κατά της σχολικής βίας, και ανάρτηση αυτού σε εμφανές σημείο του σχολείου.
Έκθεση των έργων των μαθητών, προβολή ταινιών κατά της σχολικής βίας και κριτικός σχολιασμός αυτών, καθώς και συζητήσεις με τους μαθητές όλων των τμημάτων από τον διευθυντή και τους υπεύθυνους των δράσεων πρόληψης/αντιμετώπισης της σχολικής βίας.
Διανομή ενημερωτικού κειμένου στους γονείς των μαθητών με θέμα «Σχολική Βία –Σχολικός Εκφοβισμός».
Συμμετοχή του Στ’ τμήματος στη δράση s@ferinternet.gr (με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής): Συγγραφή ποιημάτων από τα παιδιά με θέμα το ασφαλές διαδίκτυο.
Συνεργασία με το Χαμόγελο του Παιδιού, επίσκεψη ψυχολόγου στο σχολείο με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών των Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό.
Συμμετοχή των μαθητών της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του British Council με θέμα «Σέβομαι τη Διαφορετικότητα: Ένα πρόγραμμα κατά της ενδοσχολικής βίας».
Ευαισθητοποίηση των παιδιών σε μη βίαιους τρόπους παιχνιδιού.
Διανομή γραπτών οδηγιών αντιμετώπισης φαινομένων ενδοσχολικής βίας προς τα παιδιά της Στ' τάξης, με σκοπό την αυτοπροστασία τους και την ανάληψη κατάλληλων πρωτοβουλιών σε περίπτωση που αντιληφθούν περιστατικά βίας στο Γυμνάσιο.
Γ. ΓΟΝΕΙΣ
1. Ενημερώνονται σε ανοικτή συνάντηση για την προσπάθεια του σχολείου.
2. Συμμετέχουν σε βιωματικά εργαστήρια που διοργανώνει το σχολείο (σε συνεργασία με άλλους φορείς).
Επεκτάσεις:
*Εφαρμογή ενός συγκεκριμένου προγράμματος για την ομαλή μετάβαση των παιδιών της Στ’ τάξης στο Γυμνάσιο αλλά και των παιδιών του Νηπιαγωγείου στην Α’ τάξη. Πολλές εκφοβιστικές συμπεριφορές συνδέονται με το άγχος και την ανασφάλεια των παιδιών κατά το στάδιο μετάβασης από ένα περιβάλλον σε άλλο.
*Συστηματική συνεργασία μιας μεγάλης τάξης με μια μικρή (κοινά μαθήματα, αγώνες με μικτές ομάδες, κοινή θεατρική παράσταση, κοινές εκδρομές κλπ.). Η συνεργασία θα οδηγήσει σε αβίαστη σύσφιξη των σχέσεων των παιδιών με αποτέλεσμα να μειωθούν τα εκφοβιστικά περιστατικά που αφορούν μεγάλα προς μικρά παιδιά.
ΣΥΡΟΣ
((ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ ΕΙΡΗΝΗ, ΚΟΛΙΟΥ ΕΛΣΑ, ΑΣΛΑΝΙΔΟΥ ΑΘΗΝΑ, ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ, ΚΥΜΗΝΑ ΧΡΥΣΑΝΘΗ)
ΕΡΓΑΣΙΑ 3ΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Αρχικά θα πρέπει οι γονείς να χτίσουν μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί τους. Αυτό θα το καταφέρουν , όχι με το να ασκούν κριτική στο παιδί ή να του υποδεικνύουν τι πρέπει να κάνει ή όχι, αλλά να το ακούν, να συζητούν μαζί του, να ενδιαφέρονται για τις ανησυχίες, τα προβλήματά του και γενικά ότι το απασχολεί. Παράλληλα το σχολείο θα πρέπει να παίξει τον δικό του ρόλο στην διαπαιδαγώγηση του παιδιού, ρόλος συμπληρωματικός αλλά εξίσου σημαντικός με αυτόν της οικογένειας. Για αυτό και θα πρέπει γονείς και εκπαιδευτικοί να συνεργάζονται και να φροντίζουν να λύνουν τις απορίες και τους προβληματισμούς των παιδιών. Εάν αυτή η συνεργασία γίνει σωστά τότε αφενός θα καλύψει τα όποια κενά έχουν τα παιδιά και αφετέρου θα γίνουν πιο ώριμα και πιο επιλεκτικά ως προς την πληροφορία που θα δέχονται, δίνοντάς τους ταυτόχρονα τα κατάλληλα εφόδια που θα συμβάλλουν στην ομαλή σεξουαλική και συναισθηματική τους ανάπτυξη.
Το θέμα των διαφυλικών σχέσεων είναι ένα θέμα που αφορά πολύ έντονα τα παιδιά και κυρίως της προεφηβείας. Θα πρέπει να αντιμετωπίζεται χωρίς ταμπού, να μιλούν όλοι ανοιχτά χωρίς προκαταλήψεις, να ενισχύεται ο σεβασμός και η ισότητα των δύο φύλλων.
Για αυτό θα πρέπει :
α. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση να πραγματοποιείται καταρχήν από τους γονείς. Παράλληλα στις μικρές τάξεις του δημοτικού, μέσω μαθημάτων ή συζητήσεων, το παιδί να γνωρίσει τον εαυτό του, το φύλλο του και το σώμα του, ενώ στις μεγαλύτερες τάξεις να μάθει για τις διαπροσωπικές και διαφυλικές-σεξουαλικές σχέσεις
β. Να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στο μάθημα της πληροφορικής και ειδικότερα στο θέμα της ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο. Υπάρχουν πύλες (π.χ. Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο) και κόμβοι-προγράμματα που βοηθούν τους δασκάλους και τους μαθητές αλλά και τους γονείς.
γ. Να γίνονται προγραμματισμένες και τακτικές επισκέψεις στα σχολεία από παιδοψυχολόγους οι οποίοι θα εκμαιεύουν προβληματισμούς των παιδιών.
δ. Να γίνονται επισκέψεις γιατρών ή νοσηλευτών που να ενημερώνουν τα παιδιά πάνω σε θέματα ατομικής υγιεινής και συμπεριφορών που θα προφυλάξουν το παιδί.
ε. Ανάλογες ενημερώσεις θα πρέπει να γίνονται από τους παραπάνω και προς τους γονείς μέσω του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων , αλλά και προς τους δασκάλους μέσω του Συλλόγου Διδασκόντων.
Για το περιστατικό που έλαβε χώρα στη συγκεκριμένη τάξη θα πρέπει να γίνει έγκαιρη και σωστή ενημέρωση προς όλες τις κατευθύνσεις .
Ο δάσκαλος της τάξης να ενημερώσει τον σύλλογο διδασκόντων και την διευθύντρια ,η διευθύντρια τη σύμβουλο παιδαγωγικής ευθύνης του σχολείου και η σύμβουλος μαζί με την διευθύντρια τους γονείς των παιδιών που αναμειγνύονται στο περιστατικό .
Αν πάρει και άλλες διαστάσεις το θέμα και αρχίζουν να παρενοχλούνται και τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης ή του σχολείου , θα πρέπει να γίνει ενημέρωση στο σύλλογο γονέων και κηδεμόνων και να καλεστούν όλοι οι γονείς της τάξης.
Μετά θα πρέπει να οργανωθούν συμβουλευτικές συναντήσεις των γονέων, των εκπαιδευτικών και των μαθητών της συγκεκριμένης τάξης, από παιδοψυχολόγους και αρμόδιους φορείς με θέματα “σεξουαλική διαπαιδαγώγηση” και “ασφάλεια στο διαδίκτυο”. Αυτές οι συναντήσεις να είναι επαναλαμβανόμενες για όλη τη σχολική χρονιά και μέχρι να βελτιωθεί το πρόβλημα . (ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ ΕΙΡΗΝΗ, ΚΟΛΙΟΥ ΕΛΣΑ, ΑΣΛΑΝΙΔΟΥ ΑΘΗΝΑ, ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ, ΚΥΜΗΝΑ ΧΡΥΣΑΝΘΗ)
Η ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ
(Δραμουντάνη Μαρία, Μάντου Κατερίνα, Μήτσου Βαΐα)
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΡΑΣΕΩΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ
Επιμόρφωση - ενημέρωση σε θέματα σχολικού εκφοβισμού από το σύμβουλο και άλλους φορείς (π.χ. Σύνδεσμος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας στην Οικογένεια, Χαμόγελο του παιδιού).
Οργάνωση ενός σχεδίου δράσης που θα γίνεται συνδυαστικά στα πλαίσια όλων των μαθημάτων καθώς και στην ευέλικτη ζώνη.
Προσεκτική επιτήρηση των μαθητών εντός και εκτός της σχολικής τάξης, ώστε να εντοπίζονται τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, να καταγράφονται και στη συνέχεια με τη βοήθεια των υπολοίπων καθηγητών και του διευθυντή να αποφασίζεται ο τρόπος δράσης.
Δημιουργία συμβολαίου συνεργασίας με τους μαθητές στο οποίο θα καταγράφονται κανόνες αμοιβαίας εμπιστοσύνης και σεβασμού, για την ομαλή λειτουργία - συνεργασία της ομάδας- τάξης.
Συνεργατική σχέση μεταξύ εκπαιδευτικών και γονιών.
ΜΑΘΗΤΕΣ
Ανάγνωση μιας ιστορίας για τον σχολικό εκφοβισμό από τον δάσκαλο και απόδοση της ιστορίας σε ζωγραφιές από τους μαθητές. Συζήτηση για τα συναισθήματα του θύτη, του θύματος και του παρατηρητή. Δραματοποίηση της ιστορίας.
Προβολή των ταινιών μικρού μήκους “With a Piece of chalk” και “Ήρωες” https://www.youtube.com/watch?v=mBZAFJ-Q6Mw https://www.youtube.com/watch?v=trRRrVeTIWw
και συζήτηση για τις επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού.
Δημιουργία κόμικ από τους μαθητές για ιστορίες σχολικού εκφοβισμού και παρουσίασή τους με έκθεση στο σχολείο.
Δημιουργία αφίσας με συμβουλές προς το θύμα σχολικού εκφοβισμού.
Ανώνυμη καταγραφή προσωπικών ιστοριών σχολικού εκφοβισμού και στη συνέχεια δραματοποίησή τους από ομάδες μαθητών. Αλλαγή των ρόλων και στη συνέχεια συζήτηση για το πώς αισθάνθηκαν. Καταγραφή των ίδιων ιστοριών με ένα διαφορετικό - χαρούμενο τέλος.
Σχεδιασμός κάποιου σχολικού προγράμματος σεξουαλικής αγωγής.
Ενημέρωση από ειδικό γιατρό για θέματα διαφυλικών - σεξουαλικών σχέσεων.
ΓΟΝΕΙΣ
Ενημέρωση για τα θέματα που έχουν προκύψει (σχολικός εκφοβισμός, ζωγραφιές- εικόνες πορνογραφικού περιεχομένου)
Οργάνωση σεμιναρίου για τους γονείς σχετικά με την ασφαλή πλοήγηση στο Διαδίκτυο.
Συζήτηση των γονέων με τα παιδιά τους σχετικά με σεξουαλικά ζητήματα που προφανώς τα απασχολούν. Μια τέτοια κουβέντα θα μπορούσε να γίνει με τη βοήθεια σχετικών βιβλίων κατάλληλων για την ηλικία των παιδιών. Το σημαντικότερο για τους γονείς είναι να καλλιεργήσουν ένα κλίμα εμπιστοσύνης σε σχέση με αυτά τα ζητήματα, ώστε τα παιδιά να νιώθουν ασφαλή να ζητήσουν τη γνώμη τους χωρίς να καταφεύγουν στο διαδίκτυο και σε παραπληροφόρηση.
Πρόσκληση μαζί με τα παιδιά τους στην προβολή της ταινίας (animation) “The ant bully” και συζήτηση μετά την προβολή.
Ενημέρωση από τους εκπαιδευτικούς για τον κόμβο του πανελλήνιου σχολικού δικτύου http://internet-safety.sch.gr/ στον οποίο μπορούν να ενημερωθούν για θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Κατά τη γνώμη μου, το περιστατικό που περιγράφεται, αποτελεί εκδήλωση μιας προκλητικής συμπεριφοράς που φέρνει στην επιφάνεια μηνύματα που δηλώνουν μη αρμονική σχέση των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Φαίνεται να γίνεται μια προσπάθεια να κατανοήσουν οι μαθητές τους ρόλους του θύτη, του θύματος και του παρατηρητή σε υποτιθέμενο σενάριο σχολικού εκφοβισμού, χωρίς να έχουν προηγηθεί προσπάθειες ενδυνάμωσης των συνεκτικών δεσμών των μαθητών, προσπάθειες γνωριμίας ,επικοινωνίας, οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Ο εκπαιδευτικός και ο διευθυντής φαίνεται να βλέπουν με έκπληξη το γεγονός. Αυτό μας οδηγεί στη σκέψη ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα στην επαφή των εκπαιδευτικών με τους μαθητές.
Νομίζω πως η πρόληψη τέτοιων φαινομένων εντάσσεται στα πλαίσια μιας γενικότερης πολιτικής του Σχολείου και θα πρέπει να οικοδομείται με συλλογική δράση όλων των εμπλεκόμενων φορέων (Μαθητών-Εκπαιδευτικών-Γονέων-Φορέων)
Ο Σύλλογος διδασκόντων με την εποπτεία και υποστήριξη του διευθυντή θα πρέπει από την αρχή της σχολικής χρονιάς να εντάσσει στις δράσεις του προγράμματα ψυχοκοινωνικής αγωγής και βιωματικά εργαστήρια που θα βοηθούν τους μαθητές να κοινωνικοποιηθούν και να οικοδομήσουν σχέσεις συνεργασίας και εμπιστοσύνης. (Να γνωρίσουν τον εαυτό τους και τους άλλους, ενσυναίσθηση, αναγνώριση και διαχείριση των συναισθημάτων)
Θα πρέπει ο ρόλος των εκπαιδευτικών να είναι υποστηρικτικός με σαφή όρια και κανόνες, ώστε να είναι απόλυτα κατανοητό από τους μαθητές τι επιτρέπεται και τι όχι στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος. Σ’ αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να υπάρχει σταθερή συνεργασία με τους γονείς, ενημέρωση, επικοινωνία, κοινές δράσεις.
Για την αντιμετώπιση του παραπάνω περιστατικού πιστεύω, ότι θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα βιωματικό εργαστήριο στο οποίο να συμμετέχουν γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί με στόχο να εντοπιστούν και να συλλεχθούν με προσοχή τα φαινόμενα που κρύβονται πίσω από τη συγκεκριμένη εκδήλωση. Θα πρέπει να υπάρχει άμεση συνεργασία με τον οικείο σχολικό Σύμβουλο και τον υπεύθυνο ψυχικής υγείας , οι οποίοι με σταθερή επικοινωνία, δια ζώσης, εάν είναι εφικτό ή διαδικτυακά θα συμβουλεύουν και θα εποπτεύουν το πρόγραμμα.
Οι Γονείς θα πρέπει να έχουν ενημερωθεί εκ’ των προτέρων για την εφαρμογή του προγράμματος και να έχουν συμβάλει στη διαμόρφωσή του ,ώστε να κατανοούν τους στόχους και να συμβάλουν στην υιοθέτηση μιας διαφορετικής οπτικής.
Θεματικά, το εργαστήριο θα πρέπει να κινηθεί στους άξονες:
· Ανακάλυψη του εαυτού-αυτοεκτίμηση
· Αναγνώριση συναισθημάτων(τεχνικές συναισθηματικής και κοινωνικής επιδεξιότητας)
· Διαχείριση συγκρούσεων.
· Αναγνώριση και αποδοχή της διαφορετικότητας
· Αξίες ζωής
· Βία –Εκφοβισμός
· Ασφαλής πλοήγηση
Ο βιωματικός χαρακτήρας του εργαστηρίου εμπλέκει όλα τα μέλη σε δράσεις και τα ωθεί στο να ερευνήσουν το θέμα, να αφουγκραστούν τα προβλήματα, να ασκηθούν ώστε να αναγνωρίζουν προβληματικές καταστάσεις έγκαιρα και να παίρνουν θέση.
Θεολογίτου Μαριάννα
Προτάσεις δράσεων
Εκπαιδευτικοί:
Αρχικά οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να ενημερωθούν για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, τις βαθύτερες αιτίες καθώς και τις συνέπειές του για το θύμα και το περιβάλλον του (βιβλιογραφία, σχολικοί σύμβουλοι, έρευνα πεδίου κ.α.).
Έπειτα θα πρέπει να οργανώσουν ένα σχέδιο δράσης ενδεχομένως στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς άλλων ειδικοτήτων ώστε να εξετάσουν το φαινόμενο διαθεματικά.
Τέλος θα πρέπει να υπογράψουν ένα εκπαιδευτικό συμβόλαιο με τους μαθητές τους το οποίο θα προϋποθέτει απόλυτη εχεμύθεια ώστε ελεύθερα να μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους.
Μαθητές:
Αρχικά οι μαθητές θα μπορούσαν να αποτυπώσουν σε ζωγραφιά ή σε κάποιο βίντεο τις εντυπώσεις τους από μία ιστορία που τους αφηγείται ο εκπαιδευτικός σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό.
να γίνει συζήτηση για τις επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού στο θύμα και μία προσπάθεια ερμηνείας της συμπεριφοράς του θύτη καθώς και των μαθητών που παραμένουν παρατηρητές ενός επεισοδίου εκφοβισμού.
Τέλος, θα μπορούσε να γίνει ενημέρωση από κάποιον ειδικό γιατρό σε θέματα εκφοβισμού
Γονείς:
Οι γονείς θα πρέπει να είναι ενήμεροι για τα θέματα που έχουν προκύψει στο σχολικό περιβάλλον (ζωγραφιές με ερωτικό περιεχόμενο κ.α.).
Θα πρέπει να ενημερωθούν από τους εκπαιδευτικούς και στα πλαίσια ενός σεμιναρίου για θέματα ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο
Να ενημερωθούν από τους εκπαιδευτικούς για τον κόμβο του πανελλήνιου σχολικού δικτύου http://internet-safety.sch.gr/ στον οποίο μπορούν να ενημερωθούν για θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο.
(Νάξος, Προμπονά Άννα)
Προγραμματισμός εκπαιδευτικών δράσεων για την πρόληψη
και θεραπεία του αναδυόμενου ζητήματος
Εκπαιδευτικοί:
· Η πρόληψη φαινομένων όπως της βίας, της επιθετικότητας, της σεξουαλικής κακοποίησης, κ.λπ., εντάσσεται στα πλαίσια μιας γενικότερης πολιτικής του Σχολείου και θα πρέπει να οικοδομείται με συλλογική δράση όλων των εμπλεκόμενων φορέων
·
Ο Σύλλογος διδασκόντων (διευθυντής και
εκπαιδευτικοί) θα πρέπει από την αρχή της σχολικής χρονιάς να εντάσσει στις
δράσεις του προγράμματα και βιωματικά εργαστήρια που θα βοηθούν τους μαθητές να
κοινωνικοποιηθούν και να οικοδομήσουν σχέσεις εποικοδομητικής συνεργασίας,
ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Θα πρέπει ο ρόλος των εκπαιδευτικών να είναι
υποστηρικτικός με σαφή όρια και κανόνες.
· O σύλλογος διδασκόντων θα πρέπει να ενημερωθεί για το φαινόμενο, τις διαστάσεις του, τις αιτίες του, καθώς και τις συνέπειές του για το θύμα και το περιβάλλον του. θα πρέπει να ζητήσει πληροφορίες για το θύτη και το θύμα ώστε να αποκτήσει σφαιρική και ολική εικόνα του ζητήματος.
· Στη συνέχει ο σύλλογος διδασκόντων θα πρέπει από κοινού, και αφού οριοθετήσει τις αιτίες και τις διαστάσεις του φαινομένου, να θέσει ένα σχέδιο δράσης (project) που θα περιλαμβάνει εκπαιδευτικές δράσεις και ενέργειες πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου.
Μαθητές:
· Αρχικά μπορεί να γίνει ανάγνωση μιας ιστορίας για το σχολικό εκφοβισμό από τον δάσκαλο και απόδοση της ιστορίας σε ζωγραφιές από τους μαθητές. Συζήτηση για τα συναισθήματα του θύτη, του θύματος και του παρατηρητή. Στη συνέχεια μπορεί να γίνει η πρόταση για δραματοποίηση της ιστορίας.
· Προβολή σχετικών ταινιών και συζήτηση για τις επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού. Δημιουργία κόμικ από τους μαθητές για ιστορίες σχολικού εκφοβισμού και παρουσίασή τους με έκθεση στο σχολείο. Δημιουργία αφίσας με συμβουλές προς το θύμα σχολικού εκφοβισμού.
· Σχεδιασμός κάποιου σχολικού προγράμματος σεξουαλικής αγωγής.
· Ενημέρωση από ειδικό γιατρό για θέματα διαφυλικών - σεξουαλικών σχέσεων. Τέλος, θα μπορούσε να γίνει ενημέρωση από κάποιον ειδικό γιατρό σε θέματα εκφοβισμού.
Γονείς:
· Οι γονείς θα πρέπει να είναι ενήμεροι για τα θέματα που έχουν προκύψει στο σχολικό περιβάλλον (ζωγραφιές με ερωτικό περιεχόμενο κ.α.). Θα πρέπει να ενημερωθούν από τους εκπαιδευτικούς και στα πλαίσια ενός σεμιναρίου για θέματα ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο. Να ενημερωθούν από τους εκπαιδευτικούς για τον κόμβο του πανελλήνιου σχολικού δικτύου http://internet-safety.sch.gr/ στον οποίο μπορούν να ενημερωθούν για θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο.
· Συζήτηση των γονέων με τα παιδιά τους σχετικά με σεξουαλικά ζητήματα που προφανώς τα απασχολούν. (ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΖΩΗ, ΣΥΡΟΣ)
This page should automatically redirect. If nothing is happening please use the continue link below.